Nhà tắm Hammam không chỉ là biểu tượng văn hóa truyền thống của các quốc gia Hồi giáo mà còn là nơi thư giãn, tái tạo năng lượng và tìm lại sự cân bằng trong cuộc sống. Với kiến trúc độc đáo, không gian sang trọng và những liệu pháp chăm sóc sức khỏe tinh tế, các nhà tắm Hammam đã trở thành điểm đến thu hút du khách trên khắp thế giới. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng Onsenaspa khám phá 5 nhà tắm Hammam nổi tiếng nhất, nơi mang đến trải nghiệm thư giãn và tái sinh đậm chất nghệ thuật.
Nhà tắm Hammam là gì?
Nhà tắm truyền thống Thổ Nhĩ Kỳ, được biết đến với tên nhà tắm Hammam trong tiếng Ả Rập, Hamam trong tiếng Thổ Nhĩ Kỳ, là một kiểu nhà tắm công cộng truyền thống. Đây là điều phổ biến trong các cộng đồng Hồi giáo trên khắp khu vực Trung Đông và Bắc Phi, từ sâu trong địa phận Iran đến bờ Đại Tây Dương của Maroc, nhà tắm hammam có nguồn gốc văn hóa phong phú. Chức năng của nhà tắm hammam thường như một địa điểm gặp gỡ công cộng. Với những sự khác biệt về độ ẩm, nhiệt và lạnh, các nhà tắm này đem lại cảm giác thanh lọc và nghỉ ngơi trị liệu, có thể có hoặc không có sự mát-xa.
Nhà tắm hammam, được người sùng đạo dùng trong các nghi lễ tắm rửa, có thể có mối quan hệ mật thiết với một ngôi đền Hồi giáo địa phương. Ở Thổ Nhĩ Kỳ, nhà tắm có thể là điểm đến thu hút nhiều khách du lịch, khi Tây Âu đã hoàn toàn đón nhận khái niệm nhà tắm Thổ Nhĩ Kỳ từ những năm 1860 ở London. Dù các hoạt động bên ngoài đã giảm trong vài năm gần đây, nhưng cả những nhà tắm Hồi giáo cũ và mới đều nổi bật với nét đẹp thủ công độc đáo. Bên cạnh đó, Onsena Spa đã tổng hợp năm nhà tắm Hammam (tắm Thổ Nhĩ Kỳ) từ khắp thế giới.
Phương pháp tắm hammam Thổ Nhĩ Kỳ có khả năng chữa bệnh không thể chối cãi đối với cả cơ thể và tâm hồn người tham gia. Kiến trúc của công trình từ lâu đã nổi tiếng với phong cách tinh tế. Phòng bên trong được thiết kế để giống như một ngôi đền. Đến nay, hầu như không ai đến thăm nhà tắm hammam Thổ Nhĩ Kỳ mà không thán phục những truyền thống của hình thức tắm rửa và trị liệu này. Tắm hammam Thổ Nhĩ Kỳ trở nên phổ biến đến mức ngày nay bạn có thể tìm thấy những trải nghiệm đó ở bất kỳ thành phố nào trên thế giới.
Kiến Trúc của nhà tắm Hammam
Phòng tắm hammam tích hợp giữa các yếu tố cấu trúc của suối nước nóng La Mã với truyền thống tắm hơi và nghi lễ rửa tội của Hồi giáo, đồng thời tôn trọng vai trò của nước. Những nhà tắm Hồi giáo thường được xây dựng như một phần của khu phức hợp nhà thờ Hồi giáo, vừa là trung tâm cộng đồng vừa là nơi thờ phượng.
Mặc dù có sự đa dạng giữa các vùng và thời kỳ, nhưng quy hoạch chung và nguyên lý kiến trúc của các nhà tắm hammam ít thay đổi. Chúng gồm một dãy phòng mà người tắm sẽ đi qua theo thứ tự: phòng thay đồ hoặc phòng cởi quần áo (liên quan đến apodyterium của người La Mã), phòng lạnh (tương tự phòng lạnh La Mã), phòng ấm áp (giống như phòng tắm nhiệt độ), và phòng nóng (tương tự caldarium). Phòng thay đồ thường được biết đến với tên al-mashlaḥ hoặc al-maslakh trong tiếng Ả Rập. Phòng lạnh có tên là bayt al-barid, phòng ấm hoặc phòng trung gian gọi là bayt al-wastani ở al-Andalus. Phòng nóng được biết đến như bayt al-sakhun trong al-Andalus
Phòng chính của phòng tắm hammam thường có mái vòm hoặc trần hình vòm, tạo ra một diện mạo đặt biệt. Mái của các phòng xông hơi ướt, đặc biệt là phòng nóng, thường có các lỗ nhỏ hoặc cửa sổ mái, cung cấp ánh sáng tự nhiên vào ban ngày đồng thời cho phép hơi nước thoát ra. Trần và tường thường được phủ bằng vật liệu chống hơi nước như thạch cao đánh vecni hoặc đá cẩm thạch (cho tường và sàn). Trần phòng thay đồ, thường là nơi được trang trí công phu nhất, có một đài phun nước ở trung tâm được bao quanh bởi những chiếc ghế dài. Trong không gian của các phòng tắm Ottoman, phòng thay đồ chính thường được bao quanh bởi các dãy trưng bày gỗ tầng tầng lớp lớp, tạo điều kiện thuận lợi cho việc tiếp cận các phòng thay đồ nhỏ hơn. Nhà vệ sinh hoặc khu vệ sinh thường tích hợp trong khu vực này.
Khi Đạo Hồi lan rộng trên toàn cầu, nhà tắm Hammam bắt đầu xuất hiện khắp nơi, từ Trung Đông, Bắc Phi tới Châu Âu và châu Á… Kiến trúc của chúng cũng biến đổi qua từng vùng, tuy nhiên, luôn giữ được nền tảng kiến trúc La Mã.
Những bước cơ bản của quy trình tắm Hammam.
Một nhà tắm Hammam kiểu Thổ Nhĩ Kỳ thường có ba phần chính: một phòng để thay áo choàng, một phòng tắm, và một phòng xông hơi.
Nhưng không thể tách rời bồn tắm Thổ Nhĩ Kỳ khỏi các truyền thống phương Đông. Vì vậy, mỗi bước khi ghé thăm nhà tắm đều đòi hỏi thực hiện đầy đủ các nghi thức trong mỗi căn phòng từ phòng tắm hơi đến hamam.
- Bước 1: thay đồ. Không chỉ cần cởi bỏ hết quần áo, mà còn cần buông bỏ những lo âu, căng thẳng đã có trước đó. Sau khi quấn chiếc khăn tắm (Cái khố), ta có thể tiến vào khu vực bồn tắm.
- Bước 2: Tắm. Cơ thể bạn sẽ được làm sạch trong không gian bồn tắm Thổ Nhĩ Kỳ, vốn nổi tiếng với vẻ đẹp sạch sẽ. Nước được chảy từ các dụng cụ bằng đồng và chỉ sử dụng xà phòng ô-liu để rửa. Khi đã tắm sạch cả cơ thể lẫn tâm trí, bạn sẽ sẵn sàng cho bước kế tiếp.
- Bước 3: Xông hơi. Phòng xông hơi để tắm hammam được trang trí hoàn toàn với đá cẩm thạch. Những bức tường và kệ đá cẩm thạch tạo nên một khung cảnh tự nhiên, hòa với sự hài hòa của thế giới. Hơi nước tỏa ra từ những lỗ nhỏ, duy trì nhiệt độ tối đa ở mức 60 độ, thích hợp cho mọi người vì không quá nóng.
- Thủ tục tiếp theo là massage. Khi thực hiện massage, sẽ có một loại bôi lột tay thủ công áp dụng. Đây là loại mát-xa đặc biệt, thực hiện bằng găng tay làm từ lông dê và bắt buộc sử dụng xà phòng thủ công, thường là xà phòng đen với các đặc tính làm sạch và nuôi dưỡng, được làm từ ô liu và các thành phần tự nhiên khác, cùng dầu ô liu, argan, và bạch đàn.
Phòng tắm Thổ Nhĩ Kỳ Hammam với chế độ nhiệt từ 30 đến 55 ° C mang lại sự nhẹ nhàng nhất. Lợi thế lớn của tắm Hammam chính là nhiệt độ không quá cao, phù hợp với nhiều đối tượng, cùng Onsena Spa khám phá 5 nhà tắm Hammam danh tiếng trên toàn thế giới.
Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ
Cagaloglu Hamami, được xây dựng từ năm 1741, làm tăng nguồn thu cho cả thư viện của Mahmut I, Quốc vương Ottoman thời bấy giờ, tại Hagia Sophia Kulliye cũng như Nhà thờ Hồi giáo Hagia Sophia. Sơ đồ kiến trúc của nhà tắm được vẽ bởi kiến trúc sư hoàng cung Suleyman Aga và thực hiện bởi Abdullah Aga. Trước khi Cagaloglu Hamami được xây dựng, nơi này có một cung điện do Nevsehirli Damat Ibrahim Pasa dựng lên, tuy nhiên đã bị hỏa hoạn thiêu rụi.Năm 1740, nhà tắm này bị dỡ bỏ và việc xây dựng Nhà tắm Cagaloglu ngay lập tức được khởi xướng. Nhà tắm mang ý nghĩa đáng kể cả về lịch sử lẫn kiến trúc bởi vì đây là nhà tắm lớn cuối cùng tại Thổ Nhĩ Kỳ mà được xây dựng trước khi Sultan Mustafa III ra lệnh chấm dứt việc xây dựng các nhà tắm lớn vào năm 1768, do thành phố ngày càng khan hiếm nước và củi. Cagaloglu là một trong những nhà tắm đôi phong cách Thổ Nhĩ Kỳ lớn nhất ở Istanbul. Kiến trúc Baroque tại đây mang một nét nổi bật mà hiếm khi gặp trong phong cách xây dựng Ottoman.
Những yếu tố quan trọng của nhà tắm cổ điển vẫn được người Hồi giáo gìn giữ, trong khi những chức năng khác ít liên quan hơn đã bị loại bỏ. Ví dụ như vẫn duy trì việc chuyển tiếp từ phòng lạnh sang phòng nóng, tuy nhiên thói quen ngâm mình trong nước lạnh sau khi rời khỏi phòng nóng đã trở nên ít phổ biến hơn, và cũng không có sự tham gia của việc tập thể dục như trong các phòng tập thể dục xưa. Đồng thời, người Hồi giáo thường ưu tiên tắm dưới vòi nước chảy hơn so với việc ngâm mình trong nước đứng yên. Mặc dù vào giai đoạn đầu lịch sử Hồi giáo, phụ nữ thường không đến phòng tắm hammam, nhưng từ khoảng thế kỷ thứ 10, nhiều nơi đã bắt đầu cung cấp chia giờ (hoặc cơ sở riêng) cho nam và nữ. Sau này, phòng tắm hammam đóng một phần quan trọng trong đời sống xã hội của phụ nữ vì đây là một trong những không gian công cộng hiếm hoi mà họ có thể gặp gỡ và tương tác ngoài sự hiện diện của nam giới.
Một số phòng tắm hammam được sở hữu tư nhân hay một phần của cung điện và dinh thự, nhưng thường thì chúng được những tổ chức dân sự hoặc từ thiện điều hành và là một phần của những khu phức hợp tôn giáo/dân sự lớn hơn. Các khu phức hợp này hoạt động dưới các cam kết waqf, và phòng tắm hammam thường đem lại nguồn thu duy trì cho những tổ chức như nhà thờ Hồi giáo.
Cemberlitas Hammam tại Istanbul
Một chuyến đi đến Istanbul sẽ trở nên thiếu sót nếu không trải nghiệm xông hơi, dùng xà phòng, kỳ cọ và massage tại Nhà tắm Hammam kiểu Thổ Nhĩ Kỳ. Nhà tắm Cemberlitas Hamam, xây dựng từ năm 1584, thường được ca tụng là một trong những công trình đẹp nhất. Được thiết kế bởi Sinan và ủy quyền bởi Nurbanu Sultan, vợ của Selim II, như một cách hỗ trợ tài chính cho Nhà thờ Hồi giáo Atik Valide Sultan ở Uskudar nơi bà tài trợ. Hiện nay, nhà tắm Cemberlitas Hammam vẫn là nơi người Thổ Nhĩ Kỳ sử dụng, nhưng đồng thời cũng là điểm đến yêu thích của du khách và nhiếp ảnh gia để quay phim và chụp hình thời trang.
Bạn có thể tìm hiểu thêm các phòng xông hơi Hàn Quốc?
Granada, Tây Ban Nha
Hammam Al Ándalus, một nhà tắm Ả Rập tại Granada, Tây Ban Nha, lần đầu tiên được xây dựng vào khoảng thế kỷ 12. Nhà tắm này đã được khôi phục và mở cửa trở lại cho công chúng vào thế kỷ 18 sau nhiều lần tu sửa.
Cấu trúc của nhà tắm Ả Rập gồm ba khu vực với các hồ nước có nhiệt độ khác nhau, cụ thể là vùng nước nóng, ấm và lạnh. Khách hàng có thể tự chọn tuyến đường khám phá qua các không gian ấy, cùng lúc gìn giữ các nguyên tắc sử dụng của chúng tôi để có một trải nghiệm truyền thống tuyệt vời nhất. Âm nhạc Andalucia xuyên suốt hành trình, kèm theo phòng xông hơi ướt và phòng thư giãn, nơi khách có thể thưởng thức trà truyền thống, ngoài ra còn có phòng đá nóng với các dịch vụ mát-xa hoặc nghi lễ theo yêu cầu. Khách hàng được dẫn dắt vào một hành trình mang lại cảm giác kỳ bí của huyền thoại Al Andalus, và khi rời đi, Alhambra chào đón họ với hình ảnh ghi dấu trải nghiệm quá khứ chỉ cách vài bước chân.
Isfahan, Iran
Ali Gholi Agha, một nhà tắm công cộng lịch sử nằm tại thành phố Isfahan của tỉnh Iran. Nhà tắm này được khánh thành vào năm 1713. Nó tọa lạc trong khu phố Bid Abad’s, nơi nổi tiếng với nhiều cây liễu bao quanh.
Ali Gholi Agha là một phần thuộc kiến trúc lớn hơn, bao gồm chợ, nhà thờ Hồi giáo, các đoàn lữ hành, trường công lập, Zour Khaneh (một loại phòng tập thể dục của đàn ông Iran với hình thức thể hình hiện đại gắn bó chặt chẽ) và Charsoogh (khu vực giữa chợ với bốn hội trường liên thông, mỗi hội trường dẫn đến khu vực khác của chợ).
Nhà tắm công cộng này được xây dựng dưới sự tài trợ cá nhân của Ali Gholi Agha, là một trong những quan lại của Shah Soltan Hossein thuộc Vương triều Safavid, nhằm mục tiêu mang đến không gian tắm dễ dàng cho công chúng.
Kashan, Iran
Sultan Amir Ahmad tại Kashan, Iran là nhà tắm công cộng từ thế kỷ 16, dưới thời đế quốc Safavid. Nhà tắm mang phong cách đặc trưng với trần hình vòm và chạm khắc tinh xảo, tạo nên một kiến trúc tráng lệ. Đây cũng là một trong những di tích lịch sử bảo tồn tốt nhất hiện nay. NhàTừ những ngày đầu của đạo Hồi, tắm công cộng đã được công nhận là một phần quan trọng trong đời sống tôn giáo với quan niệm tẩy rửa cơ thể. Nhưng ngày nay, sự phổ biến của nhà tắm công cộng dần suy giảm khi bồn tắm và vòi hoa sen hiện đại đang thay thế chúng. Nhà tắm Sultan Amir Ahmad hiện nay chủ yếu phục vụ khách du lịch muốn khám phá kiến trúc độc đáo, nơi giao thoa giữa các phong cách Thổ Nhĩ Kỳ và Georgia.
Hành trình khám phá 5 nhà tắm Hammam nổi tiếng trên thế giới không chỉ là chuyến du ngoạn qua những không gian xa hoa mà còn là cơ hội để cảm nhận sâu sắc giá trị văn hóa và truyền thống độc đáo. Dù bạn đang tìm kiếm sự thư giãn hay một trải nghiệm mới lạ, các nhà tắm Hammam luôn mang đến cảm giác thư thái tuyệt đối và sự kết nối với chính bản thân mình. Hãy một lần thử đắm chìm trong vẻ đẹp và sự yên bình của Hammam – nơi mà mọi lo toan của cuộc sống dường như tan biến.